niedziela, 26 maja 2013

Roślinne relikty i endemity Polski


Relikty:

Trzeciorzędowe
  • Ostróżka tatrzańska 
  • Skalnica tatrzańska 
Glacjalne
  • Chamedafne północna (Kampinos, Drawieński PN – „czerwona księga”) 
  • Zimoziół północny (Kampinos, Roztoczański PN, Woliński PN) 
  • Skalnica torfowa (Białowieski PN) 
  • Brzoza karłowata (Polesie Lubelskie, tundra, Poleski PN, Karkonoski PN) – okresu borealnego 
  • Wierzba lapońska (Sudety, Pojezierze Mazurskie, Poleski PN) – borealnego okresu 
  • Wierzba borówkolistna (Białowieski PN, Poleski PN) – okres borealny
Stepowe 
  • Azalia pontyjska (Rzeszów) 
  • Wiśnia karłowata 
  • Okresu atlantyckiego: 
  • Wywłócznik skrętoległy (poleski PN) 
  • Wąkrota zwyczajna (poleski PN)
  • Przygiełka brunatna (poleski PN) 
  • Rosiczka pośrednia (poleski PN)


Endemity

Flora Polski uboga jest w endemity, czego przyczyną jest brak barier oddzielających nasz kraj na wschodzie i zachodzie oraz silne zniszczenie flory przez zlodowacenia plejstoceńskie. Endemity należą głównie do neoendemitów, powstałych w okresie polodowcowym.

Np.

  • Warzucha polska (między Olkuszem a Pustynią Błędowską) 
  • Modrzew polski (Karpaty i Wyżyna Kielecko – Sandomierska, Świętokrzyski PN) 
  • Brzoza Czarna 
  • Złocień zawadzkiego (relikt, Pieniński PN) 
  • Ostróżka tatrzańska (paleoendemit! relikt) 
  • Okrzyn jeleni (Babiogórski Pn – symbol) 
  • Urdzik karpacki (Gorczański PN) 
  • Pszonak pieniński 

Co jEEEEEEsz?

Czasem warto zobaczyć co nam serwują producenci żywności :D


§  barwniki – od E 100 do E 199, np. E 102 (tartrazyna) –  mogą powodować nadpobudliwość i rozdrażnienie, wzmacniać objawy astmy; E 110 (żółcień pomarańczowa) – może mieć działanie alergiczne i powodować np. pokrzywkę lub duszności
§  konserwanty – od E 200 do E 299, np. E 210 (kwas benzoesowy)– mogą podrażnić śluzówkę żołądka i jelit oraz powodować wysypkę; E 249 i E 250 (azotyny potasu i sodu) sprawiają, że w żołądku tworzą się nitrozoaminy, które mogą mieć działanie rakotwórcze
§  przeciwutleniacze – od E 300 do 399 (kwas askrobiowy) - mogą powodować wysypki, zaburzać trawienie; E330 (kwas cytrynowy) jest podejrzewany o działanie rakotwórcze
§  substancje zagęszczające – od E 400 do  499, np. E 431 (stearynian polioksyetylenu) – dziennie można ich spożyć do 25 mg/kg masy ciała. Dozwolone dzienne spożycie nie zostało określone dla poszczególnych związków. Stosowany zgodnie z zaleceniem nie powoduje efektów ubocznych
§  dodatki o zróżnicowanym przeznaczeniu – od E 500 do E 599 –mają regulować kwaśność, przeciwdziałać brylowaniu się proszków, czasem spulchniać i barwić. Mogą powodować reakcje alergiczne, zaburzać trawienie
§  wzmacniacze smaku – E od 600 do 699, np. E 621 (glutaminian jednosodowy) - badania wykazały, że osoby spożywające żywność z dodatkiem glutaminianu są dwa razy bardziej narażone na otyłość i mogą mieć problemy ze wzrokiem
§  substancje zastępujące cukier – od E 900 do E 1299 – mają właściwości dosładzające, niektóre są nawet 400 razy słodsze od cukru, np. E 954 (sacharyna) – popularny słodzik, przy większych stężeniach może pozostawiać w ustach przykry, gorzkawy, metaliczny posmak. Wciąż podejrzewa się go o działanie rakotwórcze


§  modyfikowane skrobie – od E 1300 do E 1451 – ich zadaniem jest zagęszczenie produktów spożywczych; na razie nie zanotowano reakcji niepożądanych po ich spożyciu przez człowieka.

CCzasem aż dziw bierze co tam pakują ;)


Zwyczajowe nazwy zwierząt i roślin


Oto lista zwierząt i roślin(oczywiście tylko wybranych), które mają swoje zwyczajowe nazwy. Przydaje się na testach na OWE, ale i nie tylko ;)



Ptaki:
  •          Bocian czarny- hajstra
  •          Łabędź czarnodzioby- łabędź mały, łabędź Bewieka
  •          Nurogęś- tracz nurogęś
  •          Bielaczek-tracz bielaczek
  •          Jastrząb- gołębiarz
  •          Trzmielojad- pszczołojad
  •          Błotniak łąkowy-błotniak popielaty
  •          Puszczyk mszary- sowa mszara
  •          Kokoszka- kurka wodna
  •          Biegus Temmincka- biegus mały
  •          Łęczak- brodzieniec leśny
  •          Samotnik- brodzieniec samotny
  •          Kuliczek piskliwy- brodzieniec piskliwy
  •          Wydrzyk Długoogonowy- wydrzyk długosterny
  •          Śmieszka- mewa śmieszka
  •          Traczyk lodowy- alczyk
  •          Pokrzewka czarnołbista- kapturka
  •          Sierpówka- Synogarlica Turecka
  •          Skowronek- skowronek polny
  •          Lerka- skowronek borowy
  •          Gajówka- pokrzewka ogrodowa
  •          Słowik szary- bekwarek

Ssaki:
  •          Nocek rudy- nocek nadwodny, nocek Daubentona
  •          Leming Górski-leming właściwy
  •          Polnik- nornik zwyczajny
  •          Karczownik- Szczur wodny, Polnik Ziemnowodny
  •          Piżmak- Szczur Piżmowy, Piżmoszczur
  •          Popielica- Pilch
  •          Łasica- łaska
  •          Kuna Leśna- Tumak
  •          Kuna Domowa- Kamionka
  •          Borsuk- Jaźwiec
  •          Jenot- Kunopies, Junat
  •          Foka pospolita- pies morski
  •          Tarpan- Koń Przewalskiego
  •          Jeleń Sika- Jeleń Wschodni
  •          Renifer- Ren

Drzewa:
  •          Sosna górska- kosówka, kosodrzewina
  •          Jarząb pospolity- jarzębina
  •          Bez czarny- bez lekarski
  •          Klon polny- paklon
  •          Klon Heldreicha- jawor bałkański
  •          Topola Czarna- sokora
  •          Topola Biała-białodrzew
  •          Topola Osika-osika, topola drżąca
  •          Wierzba szara-łoza
  •          Brzoza cukrowa-brzoza wiśniowa
  •          Olsza zielona- kosa olcha
  •          Wiąz górski- brzost
  •          Wiąz polny- wiąz pospolity
  •          Wiąz szypułkowy- limak
  •          Wawrzyn szlachetny- laur szlachetny
  •          Jabłoń dzika- płonka
  •          Wiśnia ptasia- czereśnia

sobota, 18 maja 2013

Plan przygotowań do Olimpiady Wiedzy Ekologicznej - zagadnienia, które musisz koniecznie poznać

Jakiś czas temu postanowiłem zrobić listę zagadnień do nauki(a raczej czytania ;) do OWE. Lista ta oczywiście jest niepełna, gdyż ciężko wszystko zahaczyć i nic nie pominąć. Myślę, że dla niektórych może być przydatna. Postaram się ją aktualizować, jeżeli mi coś przyjdzie na myśl.

1.       Parki narodowe:
·         Loga
·         Gatunki szczególne dla danego parku
·         Endemity i relikty
·         Charakterystyczne elementy krajobrazu
·         Atrakcje turystyczne(np. Maczuga Herkulesa w Ojcowskim Parku Narodowym)
·         Historia(największy, najmniejszy, najstarszy, najmłodszy park narodowy, czy też np. pierwszy górski, morski)
·         Które należą do Systemu Rezerwatów Biosfery UNESCO
2.       Rodzaje ochrony przyrody i realizacja w Polsce
3.       Historia ochrony przyrody w Polsce
4.       Konwencje, konferencje Ekologiczne
5.       Organizacje proEKO w Polsce
6.       Czasopisma EKO w Polsce
7.       Restytucja
·         Na czym polega?
·         Sukcesy w tym zakresie w Polsce
·         Gatunki restytuowane
8.       Szczególne obszary
·         Wrzosowiska
·         Słonorośla
·         Łąki
·         Torfowiska
·         Bagna
9.       Oczyszczanie:
a.       Ścieków:
·         Rodzaje oczyszczalni
·         Elementy oczyszczalni
·         Wady i zalety poszczególnych typów
·         Etapy oczyszczania ścieków
·         Przydatność wody po oczyszczeniu
b.      Powietrza
·         Metody oczyszczania powietrza
·         Elementy składowe(np. elektrofiltr, cyklon)
·         Skuteczność rozwiązań
·         Zastosowanie
10.   Rekultywacja gleb
·         Gdzie i po co?
·         Sposoby rekultywacji i ich wady oraz zalety
·         Zakłady oczyszczania gleb
·         Rośliny pomocne przy rekultywacji

11.   Zanieczyszczenia powietrza
·         Główne zanieczyszczenia
·         Producenci zanieczyszczeń(% udziału np. transportu w emisji NOx)
·         Wpływ emisji gazów na atmosferę i na efekt szklarniowy, rafy koralowe i różne ekosystemy, oraz na tzw. Globalną zmianę klimatu

12.   Utylizacja odpadów komunalnych
·         Co to są odpady komunalne?
·         Sposoby utylizacji(składowiska, recykling, spalarnie)
·         Wady poszczególnych rozwiązań
·         % udziału w gospodarce śmieciowej poszczególnych sposobów w Polsce i w Europie
13.   Zanieczyszczenia wody
·         Skąd zanieczyszczenia?
·         Eutrofizacja
·         Wpływ szkodliwych substancji oraz pierwiastków biogennych na faunę i florę jezior, rzek itd.
·         Bałtyk jako jedno z brudniejszych mórz-jakie konsekwencje i przyczyny stanu rzeczy?
14.   Gatunki introdukowane
·         Wypieranie gatunków rodzimych, przykłady
·         Inne wady
·         Spektakularne przykłady
·         Metody walki z obcymi gatunkami
15.   Rośliny i zwierzęta synantropijne
·         Przystosowanie
·         Zagrożenia
·         Przykłady
16.   Gatunki zagrożone wyginięciem, m.in.:
·         Pszczoły
·         Ptaki drapieżne
·         Ssaki
·         Ogólnie kręgowce
·         Poszczególne rośliny
17.   Gatunki prawnie chronione w Polsce + zwyczajowe nazwy zwierząt i roślin (dostępne TUTAJ)
18.   GMO
·         Co to oznacza?
·         Wady i zagrożenia
·         Zalety
·         Wpływ na bioróżnorodność
·         Regulacje prawne
19.   Symbole ekologiczne i ich znaczenie(np. znaczek EKOLAND)
20.   Choroby cywilizacyjne
21.   Katastrofy ekologiczne
·         Przykłady i ich skutki
·         Sposoby zapobiegania
22.   Działania proEKO
·         W domu
·         W twoim regionie
23.   Energetyka
a.       Tradycyjna
·         Przemysł wydobywczy(węgla, gazu itd.)
·         Rodzaje surowców i ich wydobycie w Polsce i Europie
·         Wady i zalety elektrociepłowni
·         Limity wytwarzania CO2 w Polsce
b.      Jądrowa
·         Wady i zalety
·         Zagrożenia
·         Porównanie z tradycyjnymi metodami oraz tzw. Czystą energią
·         Warunki do stworzenia elektrowni jądrowej
·         Udział energii jądrowej w Europie i Polsce(plany)
c.       Czysta Energia
Ø  Wiatru
·         Wady i zalety
·         Wiatraki a ptaki
·         Warunki do tworzenia w Polsce
·         Przykłady farm wiatrowych w Polsce
Ø  Słoneczna
·         Rodzaje paneli słonecznych
·         Warunki w Polsce(ilość dni słonecznych np.)
·         Koszta
·         Udział % w Polsce i Europie
Ø  Wodna(zapory)
·         Warunki konieczne
·         Zapory wodne a ryby i inne organizmy
·         Wydajność
·         Przykłady w Polsce i Europie
Ø  Geotermalna
·         Warunki w Polsce
·         Wady i zalety
·         Wpływ na środowisko
24.   Metale ciężkie
25.   Instytucje związane z ochroną środowiska w Polsce
a)      Cele i zadania
26.   Lasy w Polsce
a)      Stan
b)      Zagrożenia
c)       Rozwój
d)      Biocenoza leśna

27.   Hałas
·         Co to jest?
·         Wpływ
·         Sposoby zapobiegania
28.   Uzdatnianie wody pitnej
·         Sposoby i ich skuteczność
29.   Globalne zmiany klimatu(globalne ocieplenie
·         Przyczyny
·         Przejawy
·         Skutki




czwartek, 16 maja 2013

Powitanie

Cześć!
Miło mi powitać was wszystkich, którzy jak mam nadzieję, pokochacie biologię, być może poniekąd za sprawą tego skromnego bloga :)
Ideą tego bloga jest przybliżenie biologii, a szczególności ekologii, którą tak bardzo lubię. Chcę aby ta niepozorna strona, przybliżyła Wam, drodzy czytelnicy biologię :) Będę omawiał książki, z których korzystam, nowości w świecie biologii, przesyłał opracowania, ciekawe materiały i od czasu do czasu moje opinie na temat szkoły, świata i innych spraw. 
Jednocześnie, sukcesywnie będę przesyłał i zachęcał do fotografowania przyrody. W końcu w taki sposób najłatwiej się z nią dobrze poznać. 
Enjoy!