Największe, najszybsze, najsilniejsze, ale i najmniejsze zwierzęta na świecie, czyli rekordziści wśród zwierząt

Zastanawiałeś się kiedyś nad tym jakie zwierzęta królują rozmiarami wśród swoich przedstawicieli? Które z nich są najszybszymi z najszybszych albo najsilniejszymi z najsilniejszych? Kto króluje na ziemi, pod wodą, a kto w powietrzu? 

Prawdziwy siłacz 

Najsilniejszymi zwierzętami na świecie są samce zatrawców – żuków gnojarzy z gatunku Onthophagus taurus. Mogą one podnosić ciężary nawet 1 141 razy cięższe niż same ważą! Ciężko to sobie wyobrazić? To tak, jakby 70-kilogramowy człowiek podniósł przedmiot ważący 80 ton, np. sześć piętrowych autobusów – informują naukowcy w piśmie „Proceedings of the Royal Society B”.

Gigant wśród krabów

Krab palmowy (Birgus latro) jest największym lądowym stawonogiemna świecie. Waży około 4 kilogramy, a długość ciała oscyluje w okolicach 40 cm, wraz z rozpiętością odnóży może wynieść nawet jeden metr. Kraby palmowe są bardzo silne – dzięki czemu sprawnie rozłupują orzechy kokosowe. Zwierzę to, zwłaszcza młode osobniki są czasem sprzedawane jako zwierzę domowe, np. w Tokio. Kraby kokosowe znane są z tego, że potrafią ukraść z domów błyszczące przedmioty, dlatego określane są także mianem „krabami rozbójnikami”. 

Krab palmowy (Birgus latro), Fot. evang78/Flickr CC

Najmniejszy koń świata
Klacz o imieniu Thumbelina (Calineczka), ma jedynie pół metra wzrostu i przyszła na świat w 2001 roku na amerykańskiej farmie, w St. Louis która zajmuje się hodowlą miniaturowych kucy; w 2006 roku trafiła do Księgi Rekordów Guinessa jako najmniejszy koń świata. 

Thumbelina 2008 r. fot. Philkon Phil Konstantin/Wikipedia

Olbrzym z mackami

Kałamarnice olbrzymie (Architeuthis dux) żyją na dużych głębokościach, więc na razie niewiele o nich wiemy. Pewne jest jest to, że należą do największych mięczaków żyjących na naszej planecie. Jej ciało osiąga długość do 19-18 m, ale niektóre źródła podają, iż  największy znaleziony okaz miał 24 metry długości i prawie 300 kg wagi. Kałamarnice te są rekordzistkami także w innej dziedzinie – posiadają one jedne z największych oczu wśród głowonogów – ich średnica może dochodzić nawet do 37 cm.

Mgiganteus1 at en.wikipedia

Najmniejszy ssak

Ryjówka etruska (Suncus etruscus) to najmniejszy ssak na świecie – zwierzątko to waży zaledwie 2 gramy i mierzy 4 cm długości. Występuje w południowej Europie, południowej Azji i północnej Afryce.

Ryjówka etruska (Suncus etruscus), źródło: Materialscientist/Wikipedia

Śmierć w mgnieniu oka

Osa morska (Chironex fleckeri) to najgroźniejsza meduza świata. Jej jad może zabić w ciągu 10 minut, a jedna kropla trującej substancji jest w stanie błyskawicznie uśmiercić nawet 60 osób. Występuje u wybrzeży Australii oraz południowo-wschodniej Azji. 

Chironex fleckeri, źródło: Guido Gautsch, Toyota, Japan/Wikipedia

Medal za wytrwałość

Jeżeli zwierzętom przyznawano by medale, to rybitwa popielata dostałaby ten za wytrwałość: co roku pokonuje ponad 70 tysięcy kilometrów. To najdłuższa wędrówka w świecie zwierząt! Ten niewielki ptak w ciągu życia byłby w stanie dolecieć na księżyc ponad 5 razy. 

Rybitwa popielata (Sterna paradisaea), fot. Andreas Trepte/Wikipedia CC

Jak ryba w wodzie

Żaglice (Istiophorus) to najszybsze ryby na świecie – poszczególne okazy osiągały prędkość nawet 110km/h. Cechą charakterystyczną tej ryby jest wysoka i długa płetwa grzbietowa, która podczas pływania składana jest do tyłu. Podczas płytkiego pływu rozpina się ponad powierzchnię wody tworząc żagiel, stąd nazwa ryby.

Żaglica czasami wystawia płetwę grzbietową ponad powierzchnię wody, fot. Benjamint444/Wikipedia CC

Lądowy sprinter
 
Bezapelacyjnie Najszybszym zwierzęciem lądowym jest gepard (Acinonyx jubatus). Ten wspaniały sprinter potrafi w ciągu kilku sekund osiągnąć prędkość 72 km/h, a w punkcie kulminacyjnym, w pogodni za zdobyczą nawet 120 km/h. Jednak gepard nie jest zbyt wytrzymały. Po 300, 400 metrach musi się zatrzymać, by wyrównać oddech. 

Gepard, fot. Malene Thyssen (http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Malene)/wikipedia CC

Szybki jak błyskawica

Gepard króluje na lądzie, w wodzie prym wiedzie żaglica, a w powietrzu? Bezsprzecznie najszybszym ptakiem, ale i zwierzęciem na świecie jest sokół wędrowny (Falco peregrinus). Jeśli chodzi o prędkość, sokół wędrowny nie ma sobie równych. Podczas normalnego lotu potrafi osiągnąć prędkość ok. 100 km/h. W trakcie polowania spadają na swoją ofiarę lotem pikowym z zawrotną prędkością nawet do 350 km/h.

Fot. Juan Lacruz/wikipedia CC

Leniwy jak leniwiecSkoro zaprezentowaliśmy zwierzęta najszybsze, to warto wspomnieć o najwolniejszym zwierzęciu na świecie. Leniwiec trójpalczasty to najpowolniejszy żyjący ssak na ziemi – wszystko robi rekordowo leniwie. Powoli oddycha (zaledwie 6-8 razy na minutę), a po ziemi porusza się bardzo niedołężnie z prędkością do 7 metrów na minutę. Większość życia spędza nieruchomo zwisając grzbietem w dół z gałęzi wysoko w koronach drzew.

Fot. Ontley/Wikipedia CC

Złoto za skok w dal

Złoty medal za najbardziej spektakularny skok otrzymuje... pchła! Ten mały owad potrafi skoczyć na odległość 350 razy dłuższą i 220 razy wyższą niż jej ciało. Wynika to z tego, że pchły mają w mięśniach kończyn tylnych specjalny związek gromadzący energię kinetyczną, która w nagłych przypadkach całkowicie się uwalnia. Gdyby człowiek dysponował takimi warunkami, to rekord skoku w dal wynosiłby ponad 240 metrów, a skoku wzwyż – aż 21 metrów. 

Źródło: http://www.ekologia.pl/

1# Instytucje: WIOŚ (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska)

Do zadań Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska należy:

• kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody;

• kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska oraz zakresu częstotliwości i sposobu prowadzenia pomiarów wielkości emisji;

• udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji;

• udział w przekazywaniu do użytków obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko;

• kontrola eksploatacji urządzeń chroniących środowisko przez zanieczyszczeniem;

• podejmowanie decyzji wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem wymagań związanych z ochroną środowiska lub naruszeniem korzystania ze środowiska;

• współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z innymi organami kontrolnym, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz organami administracji państwowej i rządowej, samorządu terytorialnego i obrony cywilnej, a także organizacjami społecznymi i opiekunami społecznymi;

• organizowanie i koordynowanie państwowego monitoringu środowiska (Państwowy monitoring środowiska ), prowadzenia badań jakości środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodzących w nim zmian;

• opracowywanie i wdrażanie metod analityczno-badawczych i kontrolno-pomiarowych;

• inicjowanie działań tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom oraz usuwania ich skutków i przywracania środowiska do stanu właściwego;

• kontrola przestrzegania przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych;

• kontrola przestrzegania przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i opłacie depozytowej;

• nadzór i kontrola w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi oraz produktami, urządzeniami i instalacjami zawierającymi te substancje;

• kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu, podlegających ocenie zgodności w zakresie spełniania przez nie zasadniczych wymagań dotyczących ochrony środowiska.

• weryfikacja raportów, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (§)

• wykonywanie zadań określonych w ustawie z dnia 30 lipca 2004 roku o międzynarodowym obrocie odpadami (§);

• kontrola przestrzegania przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Źródło: http://www.ekoportal.gov.pl/

Święta ekologiczne

STYCZEŃ

9 stycznia Dzień Ligi Ochrony Przyrody

11 stycznia Dzień Wegetarian

28 stycznia - 2 lutego Światowy Tydzień Mokradeł

LUTY

2 lutego Światowy Dzień Obszarów Wodno-Błotnych - World Wetland Day

11 lutego Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej

MARZEC

14 marca Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu Wobec Tam - International Anti-Dam Day

17 marca Światowy Dzień Morza

21 marca Pierwszy Dzień Wiosny

21 marca Światowy Dzień Leśnika

21 marca Dzień Wierzby

22 marca Dzień Ochrony Morza Bałtyckiego - Baltic Day

22 marca Światowy Dzień Wody - World Water Day

23 marca Światowy Dzień Meteorologii - World Meteorological Day

KWIECIEŃ

1 kwietnia Międzynarodowy Dzień Ptaków

1-7 kwietnia Tydzień Czystości Wód

5 kwietnia Dzień Leśnika i Drzewiarza

7 kwietnia Światowy Dzień Zdrowia - World Health Day

18 kwietnia Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków

22 kwietnia Dzień Ziemi - Earth Day

24 kwietnia Dzień Zwierząt Laboratoryjnych

25 kwietnia Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem

MAJ

5 maja Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego, Leśnika i Drzewiarza

12 maja Światowy Dzień Ptaków Wędrownych - International Migratory Bird Day

15 maja Święto Polskiej Niezapominajki

22 maja Dzień Praw Zwierząt (org. Klub Gaja)

22 maja Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej

24 maja Europejski Dzień Parków Narodowych

24 maja Europejski Dzień Parków Wodnych

31 maja Światowy Dzień bez Papierosa - Anti Tobacco Day

31 maja Dzień Bociana Białego

CZERWIEC

1-7 czerwca Dni Lasu i Zadrzewień

2 czerwca Dzień Leśnika

2 czerwca Międzynarodowy Dzień ochrony Środowiska Naturalnego

5 czerwca Światowy Dzień Ochrony Środowiska - World Environment Day

17 czerwca Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą

18 czerwca Dzień Europejskiego Protestu Przeciw GMO

21 czerwca Pierwszy Dzień Lata

27 czerwca Światowy Dzień Rybołówstwa

LIPIEC

11 lipca Światowy Dzień Ludnościowy - World Population Day

WRZESIEŃ

Wrzesień miesiącem miodu

16 września Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej - World Ozone Day

18 września Międzynarodowy Dzień Geologa - International Geology Day

19 września Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk

16-22 września Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu - European Mobility Week

III weekend września Sprzątanie Świata

22 września Europejski Dzień bez Samochodu - European Car-Free Day

23 września Pierwszy Dzień Jesieni

28 września Dzień Morza

PAŹDZIERNIK

Październik miesiącem Dobroci dla Zwierząt

1 października Światowy Dzień Ptaków

2 października Europejski Dzień Ptaków

2 października Światowy Dzień Zwierząt Hodowlanych

3 października Światowy Dzień Siedlisk - World Habitat Day

4 października Światowy Dzień Franciszka - Patrona Ekologów

4 października Światowy Dzień Zwierząt

4-11 października Światowy Tydzień Zwierząt

10 października Święto Drzewa

13 października Dzień Zapobiegania Klęskom Żywiołowym

14 października Międzynarodowy Dzień Zmniejszania Skutków Klęsk Żywiołowych - International Day For Natural Disaster Reduction

14 października Dzień Edukacji Narodowej

16 października Światowy Dzień Żywności - World Food Day

17 października Międzynarodowy Dzień Likwidowania Nędzy - International Day for the Eradication of Poverty

18 października Światowy Dzień Monitoringu Wód

25 października Dzień Ustawy o Ochronie Zwierząt

LISTOPAD

3-4 listopada Światowy Dzień bez Papierosa

18 listopada Światowy Dzień Walki z Tytoniem

25 listopada Światowy Dzień Rzucania Palenia

25 listopada Dzień Bez Futra - No Fur Day

28 listopada Międzynarodowy Dzień bez Kupowania - No Shop Day = Buy Nothing Day

29 listopada Dzień ogłoszenia św. Franciszka patronem ekologów

30 listopada Dzień bez Zakupów

GRUDZIEŃ

22 grudnia Pierwszy Dzień Zimy

29 grudnia Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej (ONZ)

Źródło: http://www.mos.gov.pl/

2# Przepisy: Administracyjne kary pieniężne

ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE

Wymierza WIOŚ w razie:

• przekroczeń określonych pozwoleniami:

     -emisyjnymi ilości lub rodzaju gazów wprowadzanych do powietrza

     -wodnoprawnymi ilości, stanu lub składu ścieków bądź ilości pobranej wody

• naruszenia wymaganych ustawą o odpadach decyzji:

      -zawierającej instrukcje eksploatacji składowiska

      -określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów

Podstawa – stwierdzenie naruszenia

Stawki kar są ustalane bądź jako określona ustawą wielokrotność jednostkowej stawki opłat bądź jej część czy też  w drodze kwotowego określenia górnych jednostkowych stawek kar.

Kary z tytułu przekroczenia ilości dozwolonej do pobrania wody – charakter jednorazowy.

Kary biegnące – godzinową (niekiedy dobowa) wysokość kary ustala wojewódzki inspektor oś. Decyzja określa:

-wielkość stwierdzonego przekroczenia

-wymiar kary biegnącej

-termin, od którego jest naliczana

Decyzja w sprawie kary biegnącej nie podlega wykonaniu.

Do ustalenia nowego wymiaru kary biegnącej gdy:

-adresat decyzji wykaże, że wielkość przekroczenia uległa zmianie

-okoliczności uzasadniające ustalenie kary biegnącej nie ustały do dnia zmiany stawek kar

Dopiero na podstawie ostatecznej decyzji wymierzającej karę biegnącą wojewódzki inspektor oś dokonuje ustalenia za cały okres przekroczenia czyli do czasu jego ustania,  tzw. kara łączna (iloczyn kwoty kary biegnącej oraz okres przekroczenia).

Zapłata kary następuje na rachunek wojewódzkiego inspektora oś, który dokonał jej ustalenia.

Znaki czy też symbole ekologiczne pojawiające się na produktach - częste pytanie na OWE

	OFICJALNY ZNAK EKOLOGICZNY W POLSCE - ZNAK EKO,przyznawany przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji dla produktów przemysłowych. PCBC przyznaje Znak EKO polskim i zagranicznym produktom, które nie powodują negatywnych skutków dla środowiska naturalnego oraz spełniają szereg kryteriów odnoszących sią do ochrony zdrowia, środowiska oraz ekonomicznego wykorzystania zasobów.
	ECOLABEL znany także jako Stokrotka lub Margerytka to oficjalny znak, nadawany produktom spełniającym wymagania uzgodnione przez państwa członkowskie Unii Europejskiej. Otrzymanie tego znaku jest równoznaczne ze spełnianiem najostrzejszych norm środowiskowych. Ecolabel przyznaje się w 24 kategoriach, do których należą między innymi AGD, detergenty, tekstylia oraz papier. Ecolabel przyznawany jest na podstawie skróconej analizy cyklu życia produktu. W Polsce Ecolabel przyznawwany jest przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.
	EKOLAND to znak ekologiczny nadawany produktom spożywczym, jest jednym z najlepiej rozpoznawanych znaków towarowych w branży spożywczej w Polsce. Oznacza, że produkcja odbywała się w sposób przyjazny dla środowiska, bez użycia nawozów mineralnych, z zachowaniem naturalnego obiegu substancji w przyrodzie. Gospodarstwa, które chcą się oznaczać tym symbolem swoje produkty muszą uzyskać atest Polskiego Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi. Certyfikat mogą wydać jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym.
	Znak ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO Unii Europejskiej. Produkty znakowane muszą pochodzić z certyfikowanych gospodarstw ekologicznych. Użycie tego znaku gwarantuje, że produkt spełnia wymogi oficjalnego nadzoru, pochodzi bezpośrednio od producenta lub został przygotowany w zamkniętym opakowaniu oraz zapewnia, że przynajmniej 95% składników produktu zostało wyprodukowane metodami ekologicznymi.
	Znak towarowy ZIELONY PUNKT to informacja, że producent wniósł wkład finansowy w budowę i funkcjonowanie systemu recyklingu i odzysku odpadów polskiej organizacji Rekopol Organizacja Odzysku S.A.
	Międzynarodowy znak FAIRTRADE przyznawany jest przez organizacje zrzeszone w fairtrade Labeling Organizations International FLO. Umieszczany jest na towarach importowanych takich jak: banany, kakao, kawę, miód, owoce suszone oraz świeże, przyprawy, ryż, wino…Celem znakowania jest troska o pracowników z krajów ubogich. Kupując oznakowane produkty mamy pewność, że zostały spełnione standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy, równe warunki dla kobiet i mężczyzn, sprawiedliwe wynagrodzenia pracowników oraz standardy ekologiczne. Certyfikaty wydaje FLO-Cert. Więcej informacji na temat Sprawiedliwego Handlu: www.fairtrade.org.pl
	Opakowanie nadaje się do recyklingu
	Produkt nie testowany na zwierzętach. Oznacza, że w fazie badań produkt nie był testowany na zwierzętach. Umieszczanie tego oznaczenia na opakowaniach nie jest poprzedzone weryfikacją bądź certyfikacją.
	ENERGY STAR. Energy Star to znak ekologiczny nadawany w ramach programu prowadzonego przez Amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (U.S. Environmental Protection Agency) oraz Amerykański Departament Energii (U.S. Department of Energy). Otrzymują je produkty takie jak: RTV, AGD, sprzęt biurowy, ogrodniczy, urządzenia klimatyzacyjne, wyróżniające się energooszczędnością. Począwszy od 2006 roku w programie biorą także udział państwa członkowskie Unii Europejskiej.
	ZIELONE PŁUCA POLSKI. Znak ten nadawany jest przedsiębiorstwom oraz instytucjom prowadzącym działalność na obszarze "Zielonych Płuc Polski" zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.Przyznawany jest towarom, usługom oraz ważnym społecznie inicjatywom na mocy decyzji Kapituły Znaku Promocyjnego ZPP.
	BŁĘKITNY ANIOŁ. Niemiecki znak ekologiczny, świadczący o znacznie lepszej charakterystyce środowiskowej oznaczonego produktu od analogicznych artykułów. Ocena odbywa się na podstawie uproszczonej analizy cyklu życia produktu. Certyfikacja znakiem Błękitny Anioł obejmuje 75 grup produktów.
	. Produkt nie zawiera związków CFC (chloro-fluoro-carbon). Oznaczenie może występować w języku angielskimOzon Friendly (Przyjazny dla ozonu) lub jako CFC free (bez chlorofluorowęglowodorów). Nie jest nadawnay przez żadną z organizacji certyfikujących, stosowność jego użycia może byc zweryfikowana przez organizacje konsumenckie.
	DBAJ O CZYSTOŚĆ. Symbol przypomina, że opakowanie po zużytym produkcie należy wyrzucić do kosza, tak aby nie zaśmiecać otoczenia.
	OPAKOWANIE BIODEGRADOWALNE, które w czasie kompostowania nie uwalnia żadnych szkodliwych substancji. Certyfikat przyznawany jest przez Niemiecki Instytut Standaryzacji DIN CERTCO

OPAKOWANIE DO PONOWNEGO WYKORZYSTANIA. Symbol ten oznacza, że po 
wykorzystaniu produktu jego opakowanie nadaje się do ponownego wykorzystania co najmniej drugii raz - nie staje się odpadem. Znak można znaleźć na kontenerach, beczkach, pudełkach, puszkach, kanistrach...

Czy miasto może być... ekologiczne?

Ekologiczne miasta przyszłości powinny być alternatywą dla przeludnionych i zanieczyszczonych metropolii, jednakże ich budowa wymaga zmiany całej filozofii funkcjonowania miej­skich społeczności. Podstawowe wyznaczniki miasta ekologicznego: ·  miasto zaprojektowane z myślą o komforcie życia ludzi, ·  całkowite pokrycie zapotrzebowania energetycznego jedy­nie przy wykorzystaniu naturalnych warunków klimaty­cznych i odnawialnych źródeł energii, ·  brak samochodów o napędzie spalinowym lub minimum samochodów - wszędzie ma być blisko co spowoduje, że nie trzeba będzie wykorzystywać samochodów, natomiast będzie można korzystać z ekologicznego transportu publi­cznego oraz dróg rowerowych lub dojść pieszo, ·  eliminacja tradycyjnego podziału miast na część związaną z pracą zlokalizowaną najczęściej w centrum, mieszkaniem na przedmieściach oraz z zakupami, wypoczynkiem, rekreacją i rozrywką w centrach położonych na obrzeżach, w efekcie zmiana modelu centrów otoczonych przedmieściami w sys­tem samodzielnych enklaw połączonych szybką i ekologi­czną komunikacją, ·  maksymalny i powszechny recykling produkowanych od pa­dów w celu ich ponownego wykorzystania, ·  żywność z upraw ekologicznych, produkowana możliwie jak najbliżej potencjalnych konsumentów, mini pola powinny zajmować każdą wolną przestrzeń, w tym także w ogrodach, parkach oraz na dachach budynków, ·  znaczne zmniejszenie średniego zużycia wody pitnej, pro­dukcja wody pitnej z przefiltrowanej wody deszczowej lub odsolonej wody morskiej, ·  zmniejszenie zajmowanych obszarów poprzez rozbudowę wzwyż, a nie wszerz, umiejętne projektowanie poszczegól­nych poziomów, w zależności od zapotrzebowania na światło słoneczne, maksymalna redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń-ochrona środowiska naturalnego, w maksymalnym stopniu powtórne wykorzystanie wytwa­rzanych ścieków po ich oczyszczeń i u, a także odpadów po ich przetworzeniu, przy jednoczesnym pozyskiwaniu biogazu i kompostu, ·  do budowy miast zastosowanie materiałów pochodzące z recyklingu, z rozbiórki istniejących metropolii i drewna z certyfikatem FSC (ang.ForestStewardshipCouncil), wszystkie chronione gatunki występujące na terenie plano­wanych miast zostaną objęte odpowiednią ochroną lub prze­niesione winne miejsce, tak aby przenosiny te nie miały nega­tywnego wpływu na przyrodę, ·  architektura powinna nawiązywać do specyfiki regionu, wszyscy zatrudnieni na terenie miasta będą sprawiedliwie wynagradzania warunki ich pracy będą spełniać międzyna­rodowe standardy, ·  miasto ma służyć przed wszystkim ludziom i poprawie warun­ków ich życia. Źródło: http://www.rce.oodr.pl/

Katastrofy ekologiczne

Wyciek ropy w Zatoce Meksykańskiej

Wyciek ropy spowodowany awarią szybu Deepwater Horizon pretenduje do niechlubnego miana jednej z największych katastrof ekologicznych. Wyciek, którego nie udało się opanować od 20 kwietnia 2010 roku, spowodował skażenie Zatoki Meksykańskiej około 80tys. do nawet 640 tys. tonami ropy. Katastrofa niesie za sobą wiele konsekwencji dla środowiska naturalnego, stanowi ogromne zagrożenie dla życia zwierząt i roślin morskich, spowodowała masowe śnięcie ryb, sklejanie piór ptaków, śmierć pelikanów, żółwi. Niesie za sobą także ogromne straty ekonomiczne dla gospodarki Stanów Zjednoczonych.
Najgorszy, jak do tej pory, wyciek ropy miał miejsce w Zatoce Perskiej w 1990 roku, który spowodowany był działaniami wojennymi pomiędzy Kuwejtem a Irakiem. Do wody przedostało się wówczas blisko 1,5 miliona ton ropy. 

Wysychanie Jeziora aralskiego

W ciągu zaledwie 50 lat, olbrzymie Jezioro aralskie zmniejszyło swoją powierzchnię o 90%!
Wysychanie zbiornika nastąpiło z winy ludzi, którzy w niewłaściwy sposób prowadzili gospodarkę wodną na tym terenie. Nawadnianie gruntów i nieprawidłowości w budowie wodociągów dla przemysłu radzieckiego w latach 1920-1940, spowodowało, że dziś jezioro zamiast 68 tys m2 zajmuje zaledwie 16tys i nadal się kurczy. Obok wraków statków pasą się dziś wielbłądy...

Wielka Pacyficzna Plama Śmieci

W wyniku nagromadzenia ogromnej ilości odpadów, na oceanie powstała ogromna sztuczna wyspa dryfujących śmieci. Odkryta w 1997 roku "plama" ma wielkość 3,5 miliona ton i rozciąga się w promieniu 700 tysięcy do nawet 15 milionów kilometrów kwadratowych.

Śmieci nie tylko blokują dopływ światła i powietrza organizmom morskim, ale są przez nie również mylone z pożywieniem. Z powodu połykania plastiku, folii i innych nie rozkładanych przez kwasy trawienne elementów, ginie szacunkowo 100 tysięcy zwierząt rocznie. Zagrożonych jest aż 280 różnych gatunków. Ze względu na wielkość oraz odległość od lądu, usunięcie odpadów nie jest możliwe.  

Katastrofa huty aluminium w Ajce (także: Katastrofa chemiczna w Ajce) – miała miejsce w godzinach popołudniowych 4 października 2010 roku, w pobliżu miasta Ajka, Węgry, w komitacie Veszprém. W wyniku wypadku w hucie aluminium, po pęknięciu tamy zbiornika z chemikaliami doszło do uwolnienia około 700 000 m³ "czerwonego szlamu", powstałego w procesie Bayera, a składającego się w większości z odpadów poprodukcyjnych zawierających głównie tlenki żelaza i żrący wodorotlenek sodu.

Pożary lasów w Boliwii – masowe pożary wywołane wypalaniem traw przez chłopów, połączone z suszą nawiedzającą obszar Boliwii. Od początku trwania pożarów lasów, zarejestrowano około 34.000 nowych ognisk, na obszarze o powierzchni blisko 2,6 mln hektarów, które strawiły ponad 60 budynków, dla porównania 15 sierpnia, na początku ogłoszenia stanu wyjątkowego było ich około 17 tysięcy.

Katastrofa elektrowni jądrowej Fukushima I – seria wypadków jądrowych w elektrowni jądrowej Fukushima I w Japonii, do których doszło w 2011 roku w wyniku tsunami spowodowanego przez trzęsienie ziemi u wybrzeży Honsiu, w tym jedna awaria stopnia 7. w siedmiostopniowej międzynarodowej skali INES (łącznie sklasyfikowane awarie reaktorów jądrowych nr 1, 2 i 3), połączona z emisją substancji promieniotwórczych do środowiska, związaną m.in. z przedostaniem się do środowiska skażonej wody morskiej stosowanej do chłodzenia reaktorów. W reaktorach nr 1, 2 i 3 doszło do stopienia rdzeni. Z powodu obaw o bezpieczeństwo elektrowni jądrowych starszego typu, 8 z nich zamknięto w Niemczech. Wiele społeczeństw nastawiło się negatywnie do energetyki jądrowej. 14 kwietnia 2011 roku Junichi Matsumoto, pełniący obowiązki prezesa firmy TEPCO, właściciela elektrowni Fukushima I, stwierdził na konferencji prasowej, że z punktu widzenia emisji materiałów radioaktywnych katastrofa była równa katastrofie jądrowej w Czarnobylu lub od niej większa; jednocześnie Japońska Komisja Bezpieczeństwa Nuklearnego oceniała, że ilość uwolnionego materiału promieniotwórczego wynosiła ok. 10 procent tego, co zostało uwolnione w trakcie katastrofy w Czarnobylu.

Katastrofa ekologiczna w fińskiej kopalni niklu Talvivaara- Na terenie fińskiej kopalni Niklu, Talvivaara doszło do bezprecedensowej katastrofy ekologicznej. Wiadomo, że 4 listopada 2012 r. pękła zapora zbiornika, w którym znajdowały się między innymi związki niklu, cynku i uranu. Zatruta substancja skaziła wiele kilometrów kwadratowych i dotarła nawet do terytorium Rosji.

Fińskie władze szacują obecnie skalę katastrofy. Według fińskiego instytutu ochrony środowiska do wód okolicznych jezior i rzek dostały się tysiące kilogramów toksycznych substancji. Tylko do jednego z okolicznych jezior, jak wyliczono, wpłynęło 900 kg niklu. Stężenie tego toksycznego pierwiastka wzrosło do 300 mikrogramów na litr.

Inteligentne materiały

Inteligentne materiały same walczą z brudem i zanieczyszczeniem środowiska

Wszystko za sprawą niezwykłego związku chemicznego - dwutlenku tytanu. Pochłaniająca spaliny farba, w skład której on wchodzi, ma się pojawić w sprzedaży już w marcu

Materiały budowlane, które wysysają z powietrza toksyczne związki chemiczne, chwytają drobnoustroje chorobotwórcze, likwidują cuchnącą woń i same niszczą osadzający się na nich brud? To nie science fiction. W Japonii już sprzedaje się beton i płyty chodnikowe, które oczyszczają powietrze ze smogu i spalin. Badacze z koncernu Nipon Soda wynaleźli z kolei szkło, które nie wymaga pucowania, gdyż samo się oczyszcza. Firma Toto opracowała zaś ceramikę "połykającą" bakterie. Na razie przeznaczona jest ona dla szpitali, ale niedługo trafi także do domowych łazienek.
Największy sukces rynkowy badacze prorokują farbom, które wyłapują i likwidują zanieczyszczenie emitowane przez pojazdy. W porównaniu z innymi materiałami budowlanymi są one efektywniejsze i łatwiejsze w użyciu. Po co wymieniać chodniki i elewacje budynków, skoro można je pomalować? Warto nią pokryć także jezdnie, nad którymi przecież unosi się najwięcej spalin. Nowy produkt już w marcu ma się pojawić w sklepach Wielkiej Brytanii. Wkrótce potem jego sprzedaż rozpocznie się w kilku innych krajach europejskich.

Tlenek prowokator

Skład chemiczny farby i jej struktura były do niedawna pilnie strzeżonymi tajemnicami. Dopiero na początku lutego trochę szczegółów ujawniło brytyjskie przedsiębiorstwo Millennium Chemicals. To w jego laboratoriach, choć w dużym stopniu za pieniądze Unii Europejskiej, stworzono farbę. Ono też posiada patent na tę niezwykłą "pułapkę na zanieczyszczenia" i jest właścicielem marki, pod którą będzie sprzedawana.
Na razie farba będzie oferowana tylko w wersji białej, ale naukowcy dobierają już odpowiednie barwniki. Jak podkreślają w ostatnim numerze magazynu "New Scientist" wynalazcy, w mieście silnie zanieczyszczonym spalinami powinna ona spełniać swoją funkcję przez pięć lat. Po tym czasie nadal będzie usuwała spalinowe trucizny, ale z powodu zużycia się jednego z jej składników (węglanu wapnia - CaCO3) zacznie tracić kolory.
Farba "zjadająca" zanieczyszczenia to prawdziwy chemiczny majstersztyk. Trudno rozstrzygnąć, który jej składnik jest najważniejszy. Wypada jednak zacząć od dwutlenku tytanu (TiO2). Ten związek ma bardzo niecodzienną cechę - jego kryształy pochłaniają promieniowanie nadfioletowe wysyłane przez Słońce. Tak właśnie dwutlenek tytanu uzyskuje energię, za pomocą której inicjuje reakcje chemiczne. Uczestniczą w nich te cząsteczki, które przyczepiły się do powierzchni kryształu. Za swą śmiałość płacą wysoką cenę - zostają unicestwione w reakcji utlenienia. Przy tym sam TiO2 nie bierze udziału w tej niszczycielskiej zabawie. Zadowala go rola sprawcy całego zamieszania. Chemicy mówią, że pełni funkcję fotokatalizatora.

Rach, ciach, ciach i brud zgasł

Ale zalety dwutlenku tytanu to jednocześnie problem dla producentów nowego wynalazku. Tradycyjne bowiem preparaty chemiczne, z których obecnie wytwarza się spoiwa i wypełniacze farb, były szybko niszczone w reakcjach zainicjowanych przez sprytny fotokatalizator. Potrzeba było czegoś niestandardowego. Nad tym właśnie chemicy z Millennium Chemicals głowili się przez kilka lat. Na szczęście nie sami. Wspomagali ich pozostali uczestnicy sponsorowanego przez Unię Europejską programu PICADA (od ang. Photocatalytic Innovative Coverings Applications for Depolution Assessment). Łącznie - kilkadziesiąt osób.

W końcu pokonano przeszkodę. Sposób, w jaki to uczyniono, jest na miarę XXI wieku. Maleńkie kuleczki dwutlenku tytanu o średnicy zaledwie 30 nanometrów zanurzono w substancji zwanej polisiloksanem. To polimer, którego szkielet stanowią łańcuchy krzemu i tlenu. Jest bardzo odporny chemicznie, więc reakcje wszczynane przez dwutlenek tytanu mu nie grożą. Ma też - co ważne - porowatą strukturę. Dzięki temu toksyczne gazy spalinowe wnikają do wnętrza farby. Lgną do niej niczym muchy do lepu. Tam giną przerobione na kwas azotowy (HNO3), z którym z kolei rozprawia się węglan wapnia (również zatopiony w farbie w formie maleńkich kuleczek). Co zostaje na końcu? Trochę wody, dwutlenku węgla i azotanu wapnia. Po zanieczyszczeniach, przynajmniej w teorii, ani śladu.

Jak będzie w rzeczywistości, to dopiero się okaże. Testy terenowe jeszcze bowiem trwają. - Nie chcieliśmy czekać wiele lat na ich zakończenie. Próby wykonane na małych powierzchniach wykazały, że warstwa farby o standardowej grubości 0,3 mm redukuje o połowę ilość toksycznych związków azotu unoszących się nad jezdnią. Tak korzystny dla środowiska i naszego zdrowia produkt powinien jak najszybciej pojawić się na rynku - tłumaczy Robert McIntyre z Millennium Chemicals.

Japończycy mają na ten temat podobne zdanie. Zapewne także z tego powodu nie chciano zbyt długo czekać z premierą europejskiego produktu. Jak w każdej innej dziedzinie nowych technologii i tu trwa szaleńczy wyścig. Konkurencja nie śpi, a w tym przypadku zwłoka może kosztować utratę rynków w najbogatszych krajach świata, które są zarazem najsilniej zanieczyszczone spalinami. 


Źródło: http://gazetapraca.pl/

2# Pojęcia: STREFA OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA

Strefę ograniczonego użytkowania tworzy się dla (wyliczenie ma charakter zamknięty)

- oczyszczalni ścieków

- składowiska odpadów komunalnych i kompostowni

- trasy komunikacyjnej

- lotniska

- linii i stacji elektromagnetycznych

- linii i stacji radiokomunikacyjnej, radionadawczej i radiolokacyjnej

Dotyczą większości społeczeństwa, nie dotyczy normalnych dziedzin produkcji przemysłowej, obiekty stworzone dla użyteczności publicznej (zapewnienia usług publicznych)

- obowiązkowo tworzy się wokół obiektu jądrowego

Jeżeli:

- z postępowania ws. oceny oddziaływania na środowisko

-analizy porealizacyjnej

- przeglądu ekologicznego

Wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub obiektu.

Organ  kompetentny do utworzenia:

- sejmik województwa – zawsze mogą znacząco wpływać na środowisko > obowiązkowy raport oceny oddziaływania na środowisko (uchwała)

- rada powiatu – pozostałe (uchwała)

Akt prawny tworzący obszar ograniczonego użytkowania (uchwała) określa:

- granice

- ograniczenia w przeznaczeniu terenu

- wymagania techniczne dot. budynków i sposób korzystania z terenów

Poprzez uchwałę wprowadza się ograniczenia w użytkowaniu danego obszaru np. ograniczenia sposobu uprawy rolnej, zakaz zabudowy terenu, nakaz obsadzenia terenu drzewostanem

Właściciel (użytkownik wieczysty) – uprawnienia właściciela nieruchomości:

- może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części, jeżeli korzystanie z niej stało się niemożliwe lub w istotnym stopniu ograniczone

- może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę (także zmniejszenie wartości nieruchomości) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości

Zgłaszanie tych roszczeń jest ograniczone terminem 2-letnim od momentu uchwalenia uchwały tworzącej obszar ograniczonego użytkowania

Żywność jako lekarstwo

O tym, że warto jeść owoce, warzywa, pieczywo pełnoziarniste, wiemy doskonale. Ale co dokładnie zawierają poszczególne produkty? Jakie substancje wpływają pozytywnie na działanie naszego organizmu?

Spora grupa pokarmów zawiera substancje czynne o właściwościach leczniczych. Niektóre z nich chronią przed miażdżycą, inne obniżają poziom cholesterolu we krwi. Oto lista związków chemicznych zawartych w pożywieniu, które mają pozytywny wpływ na nasze zdrowie.

Dobroczynne substancje zawarte w pożywieniu:

•        allicyna i inne pochodne siarkowe alliny – działają bakteriobójczo, obniżają skłonność krwi do tworzenia skrzeplin, chronią przed udarem i zawałem. Produkty, w jakich ją znajdziemy to:czosnek i cebula.
•  antocyjany – wykazują właściwości przeciwutleniające, chronią naczynia krwionośne, obniżają poziom „złego” cholesterolu. Doskonale wpływają na prawidłowe funkcjonowanie oczu, chronią przed stanami zapalnymi spojówek. Produkty bogate w antocyjany to: jagody, jeżyny, truskawki, maliny, wiśnie, truskawki, ciemne winogrona.
• izoflawony – związki chemiczne o dzianiu zbliżonych do żeńskich hormonów – estrogenów, pomagają łagodzić objawy menopauzy, chronią także przed miażdżycą i osteoporozą. Produkty w jakich je znajdziemy to: soja i jej przetwory, fasola.
• izotiocyjany (sulforafan, indole) – związki wykazujące bardzo silne działanie przeciwnowotworowe. Produkty, w których występują to: brokuły, kapusta, brukselka, jarmuż.
• inhibitory proteaz – wspomagają procesy naprawcze DNA oraz przeciwdziałają niekontrolowanemu wzrostowi komórek, chroniąc przed nowotworem. Produkty polecane to:soja, warzywa strączkowe, pestki, produkty pełnoziarniste.
• limonen i limonin – hamują działanie białek stymulujących wzrost komórek rakowych. Występują w owocach cytrusowych.
• likopen – przeciwutleniacz, pomaga utrzymać naczynia krwionośne w dobrej kondycji, chroni przed miażdżycą, zawałem serca i udarem mózgu, wykazuje działanie przeciwnowoworowe (nowotwór płuc, trzustki, przewodu pokarmowego, prostaty). Znajdziemy go w: pomidorach, papryce czerwonej, arbuzach, greifrutach czerwonych.
• lignany – podobnie jak izoflawony zaliczane do fitoestrogenów, łagodzą skutki menopauzy, chronią przed osteoporozą, chorobami układu sercowo-naczyniowego, obniżają poziom „złego” cholesterolu. Produkty bogate w lignany to: soja, siemię lniane, ziarno sezamowe.
• luteina i zeaksantyna – odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie oczu, zapobiegają zwyrodnieniu plamki żółtej. Produkty, w jakich występują to: brokuły, brukselka, żółtko jaj, jarmuż, szpinak, kapusta, kukurydza.
• kwercetyna – bardzo silny przeciwutleniacz, zmniejsza krzepliwość krwi i rozszerza naczynia krwionośne, chroni przed miażdżycą, wykazuje właściwości antynowotworowe (rak trzustki). Produkty polecane: cebula, jabłka, jagody, maliny, brokuły, jarmuż.
• kwas elagowy – silny przeciwutleniacz, działa przeciwnowotworowo, pomaga w walce z chorobami serca, chroni skórę przed promieniowaniem UVB. Produkty bogate w ten związek to: granaty, borówki, truskawki, ciemne winogrona, orzechy.
• katechiny i teaflawiny – silne przeciwutleniacze, zapobiegają utlenianiu „złego” cholesterolu, chroniąc przed miażdżycą, chorobami serca, udarem. Produkty bogate w katechiny to:herbata czarna, czerwona i zielona. Najwięcej katechin zawiera herbata zielona.
• sterole – obniżają poziom cholesterolu we krwi, chroniąc przed miażdżycą, chorobą wieńcową, zawałem, udarem. Polecane produkty: orzechy, pestki, soja, oleje roślinne.
• saponiny – działają przeciwzapalnie, wykrztuśnie, przeciwskurczowo. Rośliny, w których występują: korzeń lukrecji, korzeń żeń-szenia, korzeń pierwiosnka.

Owoce, warzywa, produkty z pełnego ziarna, oleje roślinne są źródłem cennych związków chemicznych, naturalnie występujących w roślinach, które mają bardzo korzystne właściwości dla naszego zdrowia. Warto zatem zmodyfikować swoją dietę tak, aby właśnie tych produktów znalazło się jak najwięcej w codziennym jadłospisie. 

Źródło: http://www.we-dwoje.pl/